Bebek Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Bebek Bakımı Nasıl Olmalıdır? Bu günkü konumuzda bebeklerin günlük temizlik ve bakımı ile ilgili detaylı bilgileri paylaşıyoruz. Anne adaylarına devlet tarafından verilen eğitimlerin birebir aynısı olan aşağıdaki bilgileri anne adaylarının bir kez okumasını tavsiye ediyorum. Hemen başlıklar halinde konumuza başlayalım. Tüm anne adaylarına şimdiden sağlıklı doğum, mutlu bir annelik diliyorum. Bebekleriniz sağlıklı uzun ömürlü olsun diliyorum.
Tüm toplumlarda çocuklar, geleceğin yetişkini olarak özveriyle yetiştirilen, eğitilen ve eldeki tüm olanaklar kullanılarak, gereksinimleri karşılanan değerli bireylerdir. Doğduğu andan itibaren çocuğun karnının doyurulması, altının temizlenmesi ve uyku ihtiyacının giderilmesinin yanında sevgi, ilgi ve oyun gibi yaşla değişim gösteren yeni gereksinimleri de ortaya çıkmaktadır. Özellikle 0-12 aylık süreçte çocuk tamamen bir başkasına bağımlı olarak yaşamını sürdürür. Bu dönemde onun gereksinimlerinin karşılanması, sağlığının korunması, yeterli ve dengeli beslenmesi geleceği açısından büyük önem taşır.
Bebeğin Günlük Fiziksel Bakımı
Çocukların yaşam kaliteleri temelde onların gereksinimlerinin karşılanıp karşılanmamasıyla yakından ilgilidir. Temel bakım gereksinimlerinin karşılanması ailelerin ve bakım verenlerin görevidir. Özellikle 0-12 aylık süreçte bebek tamamen bir başkasına bağımlı olarak yaşamını sürdürür. Bu dönemde onun gereksinimlerinin karşılanması, sağlığının korunması, yeterli ve dengeli beslenmesi geleceği açısından büyük önem taşır.
Bu süreçte aşılarının zamanında yapılmaması, hijyen uygulamalarının yetersiz olması, yetersiz ve dengesiz beslenmesi geri dönüşü olmayan hastalık ve sakatlıklara neden olmaktadır.
Çocukların bakım gereksinimlerinin başında hijyen uygulamaları gelmektedir. Temel-de hijyen uygulamaları uygun el yıkama, düzenli temizlik ve dezenfeksiyon uygulamaların-dan oluşmaktadır. Oyuncaklar ve sık kullanılan yüzeylerin düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfeksiyonun sağlanması, uygun besin hazırlama tekniklerinin kullanılması, sağlık gözlemlerinin yapılması, yeterli havalandırmanın sağlanması da temel hijyen uygulamaları arasında yer alır.
Bebeğin günlük fiziksel bakımında; baş, yüz, göz, ağız, kulak, göbek, tırnak ve alt bakımı yapılır.
Tüm bu uygulamalardan önce ve bakımdan sonra eller mutlaka yıkanmalıdır. El temizliği bireysel hijyenin ilk adımıdır. El yıkama, günlük yaşantı içinde her şeyden önce kişinin kendi sağlığı için önemliyken çalışma ortamında diğer kişilerin sağlığı için de önem kazanmaktadır. Başta sağlık sektörü olmak üzere birçok iş kolunda çalışanların el yıkamasındaki aksaklıklar, toplumu tehdit eden ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Enfeksiyon oluşumunun önlenmesinde en kolay ve etkin yollardan birisi el hijyeni kurallarına uyulmasıdır.
Bebeğin günlük fiziksel bakımında gerekli araç gereçler şunlardır;
Eldiven,
Gazlı bez,
Burun aspiratörü,
Tırnak makası/ törpü,
Bebek bezi,
Temiz giysi,
Pamuk,
Bebek yağı veya zeytinyağı (gerekliyse)
Bebeğin altına sermek ve üstünü örtmek için örtüdür.
Göz Bakımı
Bebeğin gözlerinde çapaklanma yoksa özel bir bakım gerekmez. Gözler çapaklandığında steril bir gazlı bez kaynatılıp soğutulmuş su ile ıslatılarak içten dışa doğru bastırmadan silinmelidir. Silme işleminde her defasında başka bir gazlı bez kullanılmalı ve silerken geriye dönülmemelidir. Bu işlem, bir gözdeki enfeksiyonun diğerine bulaşmasını önler. Göz temizliği daima içeriden dışarıya doğru (gözün burun tarafından şakak tarafına doğru) yapılmalıdır.
Ağız Bakımı
Sağlıklı bebekte ek gıdaya geçilene kadar ağız bakımına gerek yoktur. Emzirme önce-si meme ucunun kaynamış ılık suyla temizlenmesi yeterlidir. Bebek emzik veya biberon kullanıyorsa mutlaka kaynatılmalıdır. Ağız florası doğumdan yaklaşık 4-12 saat sonra oluşur. Flora dişler çıkmadan önce ve dişler çıktıktan sonra değişkenlik gösterir. Bebek 6-8 aylıkken yani ilk dişleri ağzında gö-rülmeye başladığında ağız florası da değişeceğinden ağız bakımı önem kazanır. Ek gıdaya geçildikten sonra sabah kahvaltı sonrası ve akşam yatmadan önce, dişlerin çiğneme yüzeyleri temiz bir tülbent ya da gazlı bez ıslatılarak silinmelidir. Ayrıca her beslenmenin ardından su içirilmesi ağız temizliğine katkı sağlar. Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra başlanması uygundur.
Yaşamın ilk yıllarında, diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Ancak önemli olan, bu yaşlarda çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzeylerini fırçalarlar. Çürük olu-şumunu önlemek için dişlerin ara yüzeylerini çok iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle çocuk dişlerini fırçaladıktan sonra aileler çocuğun dişlerini kontrol etmelidir.
Çocuk için ideal diş fırçası, ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak ve naylon kıllardan üretilmiş olmalıdır. Sert fırçalar dişleri aşındıracağı için kullanılmamalıdır. Fırçanın kılları aşınır aşınmaz (ortalama 3-6 ay) mutlaka değiştirilmelidir. Diş macunu kullanımına ise 2 yaşından sonra başlanmalıdır. Bebeklik döneminde ve 2 yaşına kadar olan çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez. Sabah kahvaltı sonrası ve gece yatmadan önce, sadece iki da-kikalık etkili fırçalama işlemi çocuk için yeterlidir.
Kulak Bakımı
Kulaklar çok hassas olduğundan asla kulak deliğine bir şey sokulmamalıdır. Sadece kulağın arkası ve kepçe kısmının iç kıvrımları silinmelidir. Pamuklu çubuklar bebekler için sakıncalıdır, kesinlikle kullanılmamalıdır. İstemeyerek bebeğin kulak zarına zarar verebileceği gibi daha çok pisliğin içeri kaçmasına da neden olabilir.
Banyo esnasında kulağa az miktarda sıvı kaçmasının herhangi bir zararı yoktur. Kulak içerisinde kurumuş kiri yumuşatacağı için sıvının kendi kendine dışarı çıkmasına izin verilmelidir. Beslenme sonrası kusan bebeklerde de kulağa sıvı kaçabilir. Bu durumda kulağın dış temizliği yapıldıktan sonra, çocuk sıvı kaçan kulağının üzerine yatırılarak sıvının çıkması sağlanır. Ancak orta kulak iltihaplanması gibi özel durumu olan çocuklar yıkanma-dan önce kulakları vazelinli pamukla kapatılmalıdır.
Göbek Bakımı
Göbek kordonu doğumdan sonra beyaz, şeffaf ve parlaktır. Göbek bağının kuru ve te-miz tutulması ile göbek bağı kurur ve 15 gün içinde (ortalama 6- 9 gün) düşer. Kordon düş-meden önce göbeğe herhangi bir şey sürmeye gerek yoktur. Ancak doktorun reçete ettiği antiseptik bir sıvı varsa, önerildiği şekilde pansumanı yapılır. Antiseptik solüsyon ve steril tampon ile göbek içten dışa doğru olacak şekilde silinerek steril tampon ile kapatılır.
Bebeğin altı temizlenirken göbek kordonunun alt bezinin içinde kalmamasına dikkat edilmelidir. Alt değiştirme bezi göbek bağının altından bağlanarak göbeğin idrar ile teması önlenmelidir. Göbek bağı, bezin içinde kaldığında idrar ve dışkıdan dolayı enfeksiyon oluşa-bilir. Enfekte olan göbeğin çevresi kızarır ve akıntı olabilir.
Göbek bağı düştüğü zaman az miktarda kanama olması normaldir. Ancak bazen gö-bek düştükten sonra o bölge nemli kalmaya devam eder ve hafif bir şişlik olabilir. Bu durum göbek gronülomu olarak adlandırılır. Bu durumda ve ilerleyen dönemde göbekte kanama ya da akıntı olursa kesinlikle doktora başvurulması gerektiği aileye anlatılmalıdır. Bebek, göbek kordonu düşene kadar silme banyo şeklinde temizlenmelidir. Silme banyo için kaynatılmış ılıtılmış su kullanılmalıdır.
El ve Tırnak Bakımı
Çevredeki insanlar bebeği severken genelde bebeğin ellerine dokunurlar. Mikroplar da en kolay bu yolla bulaşır. Çünkü bebek sık sık elleriyle gözlerini ovuşturur ve parmaklarını ağzına sokar. Bu yüzden her gün bir bezle bebeğin elleri sabunlanıp durulanmalıdır. Eller açılarak kıvrımları ve parmak araları dikkatle temizlenmelidir. Sokakta ve acil durumlarda ıslak mendil kullanılabilir. Daha büyük çocuklarda ise el yıkama önemlidir ve bu alışkanlık kazandırılmalıdır.
Bebeğin tırnakları sık sık kontrol edilmeli ve düzenli aralıklarla kesilmelidir. Tırnakların altında mikroplar kolayca ürer ve bebeğe zarar verir. Bebeklerin tırnakları çok yumuşaktır ancak uzadığında kendisine zarar verebilir. Çünkü bebekler ilk aylarda el, kol ve parmak hareketlerini kontrol edemedikleri için yüzlerini ve gözlerini çizebilirler. Bu nedenle yeni doğan bebeklere uygun tırnak bakımı yapılmalıdır.
Bebeğin tırnakları banyodan sonra yumuşamış hâlde iken ve uyurken kesilmeli ya da törpülenmedir. Çünkü uyurken bebeğin tırnakları daha rahat kesilir. Bunun için bebeğe özel tırnak makası/ törpü kullanılır. El tırnaklarının haftada bir kez ve yuvarlak bir şekilde kesilmesi yeterlidir. Bebeklerin ayak tırnakları daha yavaş uzar ve ilk 6 ay kesilmesi gerekmeyebilir. Ayak tırnakları giysilere takılabileceği için tırnak kenarları kontrol edilmeli ve tırnak batmasını önlemek için düz bir şekilde kesilmelidir. Bebeğin tırnakları kesildikten sonra elleri ve ayakları temizlenmelidir.
Alt Bakımı
Alt temizliği vücut temizliğinin en önemli kısmını oluşturur. İlk aylarda bebeğin alt temizliği, mümkünse suyla yıkayarak yapılmalı ve ardından kurulanmalıdır. Yıkama mümkün değilse yumuşak ve ıslak bir bezle/ pamukla temizleme işlemi yapılmalıdır.
Kızlarda dış üreme organları, ilk aylarda henüz gelişmediğinden açık durumdadır. Bu nedenle kız bebeklerde alt temizliği ıslak pamuk ile önden arkaya doğru yapılmalı ve bir kez silindikten sonra pamuk atılmalıdır. Dış üreme organlarının dışkı ile kirlenmemesine dikkat edilmelidir. Çünkü dışkıdan bulaşan mikroplar, idrar yollarına girerek iltihaplanmalara neden olabilir.
Erkek bebeklerde önce skrotum, sonra penis, ardından makat temizlenir. Her defada temiz bir pamuk kullanılır. Eğer gaita cilde yapışıp kurumuşsa silerken tahriş etmemeli, kremle yumuşatılıp bir süre sonra tekrar temizlenmelidir. Erkek bebeklerin alt temizliği yapılırken sünnet derisi geri çekilerek temizlenmeye çalışılmamalıdır. Bazen sünnet derisinin iç kısmı doğuştan dardır ve bu, bebeğin idrarını güç yapmasına neden olur. Böyle durumlarda, çocuğun yaşına bakılmaksızın sünnet yapılır.
Bebeğin pişik olmaması için sık aralıklarla bezi kontrol edilmeli, bebeğin bezi 3 veya 4 saatte bir değiştirilmelidir. İlk aylarda çok sık idrar yaptıkları için bez değiştirme işlemi 2-3 saatte bir yapılmalıdır. Bebek kakasını yaptığında, mümkünse, genital bölge yıkanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Yıkamak mümkün değilse önce sabunlu su ile silinmeli, sonra durulanmalı ve kurulanmalıdır.
Silme bezi olarak son dönemde ıslak mendiller kullanılsa da ideal olanı yumuşak bir bez ile alt temizliğinin sağlanmasıdır. Bu bezler yıkanıp ütülenerek kullanılmalıdır. Eğer ıslak mendil kullanılıyorsa alkolsüz olmasına dikkat edilmelidir. Kokulu katkı maddeleri içerdiğinden ıslak mendiller bebekte alerji yapabilir. Bebeklerin altı temizlendikten sonra nemlendirici bir krem kullanılması önerilebilir. Bebek pudraları solunduğunda akciğere kaçma riski olduğu için önerilmez.
Bugün bebek temizliği ve bakımı ile ilgili önemli bilgiler paylaştık. Bir sonraki konumuzda bebeğin uykusu, bebeklerin ağlama nedenleri, bebeklerin karşılaştığı hastalık ve problemlerle ilgili paylaşımlar yapacağız. Anne adaylarımızın bu seriyi takip etmeleri çok yararlı olacaktır.
Aşağıdaki linklerde bulunan youtube kanalımıza abone olup, sosyal medya hesaplarımızdan bizleri takip edebilirsiniz. Birbirinden güzel yemek tarifleri, mutfak ipuçları ve gündelik hayatımızda ihtiyacımız olan bilgileri aşağıdaki sosyal medya hesaplarımızdan da paylaşıyoruz.
https://www.yemektarifleri.link/
https://www.facebook.com/eviminyemekleri/
https://twitter.com/YemekleriEvimin